حذف چهار صفر و فرصت استفاده از نمادهای ملی و اسلامی در پول ملی: حجت‌الاسلام دکتر محمد اسماعیل توسلی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفتگویی، درباره حذف چهار صفر از پول ملی اظهار کرد: در این باره و انتشار پول جدیدی با عنوان تومان، چند بحث مطرح است. یکی اینکه اصل این عمل چگونه است؟ دومین سؤال این است که چه اثری بر تورم دارد؟ سؤال سوم این است که چه زمانی برای اجرای این سیاست مناسب است؟ و سؤال چهارم هم این است که بهترین شیوه پیاده‌سازی این طرح چیست؟
سابقه حذف صفر از پول ملی
حجت الاسلام دکتر توسلی بیان کرد: اما از حیث تأثیر آن بر تورم ابهام شدیدی وجود دارد. عوامل تورم شامل واقعی و روانی هستند اما اینکه در حال حاضر حذف صفر از جنبه روانی باعث کاهش تورم شود به نظرم چندان تأثیرگذار نیست، چراکه اطلاعات مردم کامل است لذا به عوامل واقعی تورم نگاه می‌کنند. بنابراین نمی‌توان اثر روانی تورم از این ناحیه را شاهد باشیم.
اهمیت حفظ ارزش واقعی پول
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: درباره حسابداری این موضوع هم باید گفت که ممکن است در اقشار پائین منجر به غبن شود؛ یعنی مردم احساس ضرر و زیان کنند. احساس رفاه و اصل رفاه تفاوت‌هایی با هم دارند بنابراین اگر کسی همانند یک کارگر که قبلا یک میلیون و دویست هزار تومان گرفته و الان ۱۲۰۰ تومان دریافت می‌کنند ممکن است دچار غبن شود. بنابراین باید روشن شود هدف اصلی از این کار چیست؟ چراکه از حیث روانی برای این قشر از جامعه آثار مثبتی در پی ندارد. در نهایت می‌توانیم به صورت خنثی به این موضوع نگاه کنیم.
وی یادآور شد: سؤال سوم این است که چه زمانی مناسب‌ترین زمان برای حذف صفر از پول ملی است تا از حیث حسابداری، کارها راحت‌تر شود. معمولا وقتی تورم شدید است کشورها اقدام به چنین کاری می‌کنند. در چهل سال گذشته تورم بالا در ایران وجود داشته لذا باید دانست کشورها وقتی این‌کار را در پیش گرفته‌اند که افقی برای متغیرهای اقتصادی آنها قابل پیش‌بینی بوده است و وقتی به ثبات سیاسی و اقتصادی رسیده و از جنگ و بحران خارج شده و وارد فاز ثبات شده‌اند، برای چاپ اسکناس‌های کمتر و کاهش هزینه‌ها و همچنین آثار روانی آن، اقدام به حذف صفرها سپس تقویت پول ملی کرده‌اند اما باید دانست که موضوع مهم این است که به جای حفظ ارزش اسمی، ارزش واقعی آن را حفظ کنیم. همچنین باید اهمیت ثبات اقتصادی را درک کنیم.
احکام مالی اسلام برای شرایط اضطراری
وی گفت: وقتی در اقتصاد ایران، همه عوامل واقعی تورم وجود دارند و در بحران‌هایی هستیم که باید سیاست‌های انبساطی پولی داشته باشیم، لذا وارد مقوله حذف صفر شدن می‌تواند به ضرر اقتصاد باشد بنابراین بهترین کار دولت و بانک مرکزی این است که در شرایط کنونی بر عواملی همانند بودجه دولت تمرکز کنند. اگر به عوامل اصلی توجه شود شاهد کاهش تورم نیز خواهیم بود. خود اقدام به حذف صفر نیازمند زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهای زیادی هم هست که ممکن است هزینه‌هایی در پی داشته باشد.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در اسلام در موارد اضطراری به احکام ثانوی ارجاع داده شده است لذا در چنین شرایط بحرانی به ویژه با شیوع کرونا و تحریم‌های شدید، باید بر اساس آنچه در اسلام آمده است – که هدف اصلی سیاست‌های پولی باید حفظ ارزش پول باشد اما در شرایط اضطراری می‌توان احکام خاصی را وضع کرد – باید وارد احکام اضطراری شویم که به انتشار پول اضافی مشروعیت می‌بخشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: به نظرم اگر اهداف سیاسی هم پشت این موضوع است قطعاً نتیجه‌بخش نخواهد بود، چراکه اقشار پائین جامعه نگاه مثبتی به آن نخواهند داشت لذا الان زمان مناسبی برای این‌کار نیست اما با اصل حذف صفر از پول ملی و اقدام به رفرم پولی مخالف نیستیم. در شرایط کنونی باید به فکر کمک به تولید باشیم تا خود به خود ارزش پول نیز افزایش پیدا کند.
پیشنهادهایی برای اجرای مناسب‌تر حذف چهار صفر
وی درباره شیوه اجرای این طرح نیز گفت: بهتر است اکنون که قرار است چنین کاری اجازه دهیم، بر اساس آن سیر تاریخی که در کشورهای دیگر نیز اجرایی شده، اقدام کنیم. همچنین نمادهای اسلامی را وارد پول کشورمان کنیم. از گذشته، پول یک رسانه هم بوده است، چراکه در اختیار همه مردم قرار داشته، بنابراین باید نمادهای سیاسی و مذهبی را در پول ملی بیاوریم. در دینار یا درهم‌های گذشته هم مشاهده می‌کنیم که به این نمادها توجه می‌شد و هیچ کشوری از این ظرفیت چشم‌پوشی نکرده است، بنابراین ما هم باید به این موضوع در پول ملی توجه داشته باشیم. البته با افزایش پول‌های مجازی و الکترونیکی، این موضوع کم‌رنگ‌تر می‌شود.
حجت الاسلام دکتر توسلی در پایان اظهار کرد: به نظرم برای اجرای مناسب این طرح، بهتر است چهار صفر حذف شود اما دو واحد پولی داشته باشیم. بدین معنی که واحد پول کشور، تومان باشد و در کنار تومان، عنوان کوثر داشته باشیم. مثلا ده هزار ریال کنونی تبدیل به یک کوثر یا یک پارسه شود و هر کوثر می‌شود هزار تومان. هرتومان معادل ده ریال کنونی است و ریال هم حذف می‌شود و پول‌های بزرگتر مثل چک هم بر اساس کوثر منتشر شود. در گام‌های بعدی اگر تورم مجدداً افزایش پیدا کرد می‌توانیم تومان را هم حذف کنیم اما قدرت کوثر باید حذف شود. کوثر هم نماد مذهبی و هم سیاسی ما است و معنای بسیاری خوبی دارد و می‌تواند برای ما برکت بیاورد.
