کتاب اسناد نهضت اسلامي ايران (4) ؛ اعلاميه های صادر شده با امضای حوزه علميه قم

انقلاب اسلامي ايران كه در بهمن 1357 به پيروزي رسيد داراي سه ركن ركين است : نخست رهبري حضرت امام خميني (ره)، دوم ايدئولوژي اسلامي، و سوم مردم. عنواني هم كه انقلاب اسلامي را از ساير انقلابات جهان متمايز مي كند مي تواند مشخص كننده ماهيت و رهبري آن باشد. در كنار رهبري بي بديل حضرت امام كه در پيروزي انقلاب اسلامي مهم ترين نقش را داشت، بايستي جايگاه علما و حوزه علميه را مورد توجه قرار داد.

از سپيده دم شروع نهضت اسلامي در سال 1341 حوزه علميه قم به مهم ترين كانون نهضت اسلامي تبديل گرديد. حوزه علميه قم حلقه واسط علما و روحانيون و حضرت امام از يكسو و سراسر ايران از طرف ديگر بود. در واقع آموزه هاي نهضت اسلامي ايران توسط حوزه علميه قم به سراسر ايران منتقل مي گرديد.

ناگفته نماند آنچه در دوره نهضت اسلامي به رهبري امام خميني در حوزه علميه مورد استفاده قرار گرفت از مواريث ارزشمند دوران زعامت آيت الله العظمي بروجردي بود. اين دوره دوران شكوفايي حوزه هاي علميه قم و احياي حوزه هاي علميه در سراسر ايران بود. ضمن اينكه آيت الله العظمي بروجردي با اعزام وكلاي خود به سراسر ايران شبكه گسترده وكالت ايجاد كرد كه در گستردگي و همگاني شدن نهضت اسلامي نقش غيرقابل انكاري را ايفا كردند.

حوزه علميه قم از دو منظر در تاريخ انقلاب اسلامي قابل دقت و توجه است : نخست از منظر حقوقي و عنوان «حوزه علميه» مي باشد و بر همين اساس بخش مهمي از اسناد برجاي مانده از نهضت اسلامي به نام حوزه علميه قم منتشر گرديده است. از سوي ديگر از منظر حقيقي علما و روحانيون است كه به نام حقيقي به امضاي اعلاميه هاي روشنگر و مبارزه، مبادرت مي كردند.

حجت الاسلام والمسلمين استاد سيد هادي خسروشاهي از فعالان فرهنگي ـ سياسي پيشگام نهضت اسلامي در دوران قبل از انقلاب ـ علي رغم خطرات موجود ـ در اقدامي قابل تحسين و تقدير به گردآوري اسناد تاريخ نهضت اسلامي پرداخته است. آنچه در ادامه مجلدات اول و دوم اسناد نهضت اسلامي از مجموعه اسناد گردآوري شده ايشان منتشر مي گردد، جلد سوم شامل اعلاميه ها و بيانيه هايي است كه به امضاي طلاب و فضلاي حوزه علميه قم در طول تاريخ نهضت اسلامي منتشر شده است. اسناد اين مجلد كه به ترتيب تاريخي تدوين گرديده است در حقيقت گاهشمار تاريخ نهضت اسلامي به روايت اعلاميه ها و بيانيه ها به حساب مي آيد.