متن سخنرانی دکتر آیت پیمان:در دانشگاه اهل بیت عراق در معتمر اربعین و ژئوپلیتیک شیعه درجهان

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله ربّ العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین

برادران و خواهران گرامی، حضار محترم، اندیشمندان و فعالان عرصه فرهنگ و سیاست

امروز، گرد هم آمده‌ایم تا در مورد پدیده‌ای سخن بگوییم که نه‌تنها یک آیین دینی، بلکه یک واقعیت بزرگ سیاسی، فرهنگی و تمدنی است؛ پدیده‌ای که در عصر حاضر به یکی از مهم‌ترین متغیرهای ژئوپلیتیک جهان اسلام و به‌ویژه جهان تشیع بدل شده است: اربعین حسینی.

۱. اربعین؛ فراتر از یک مناسک عبادی

اربعین در ظاهر، یادمان چهلم شهادت سیدالشهداء علیه‌السلام است؛ اما در عمق، یک بازتولید سالانه از روح قیام عاشوراست. میلیون‌ها نفر از سراسر جهان، فارغ از مرزهای جغرافیایی، نژادی و زبانی، با یک هدف مشترک راهی کربلا می‌شوند: تجدید بیعت با آرمان عدالت، آزادی و مقابله با ظلم.
این اجتماع عظیم، عملاً شبکه‌ای زنده از «امت شیعی» را در برابر چشمان جهان ترسیم می‌کند.

۲. اربعین و بازتعریف قدرت نرم شیعه

در علم روابط بین‌الملل، «قدرت نرم» یعنی توان اثرگذاری بر افکار و دل‌ها بدون استفاده از زور. اربعین، نمونه‌ای بی‌بدیل از قدرت نرم شیعی است. در این رویداد:

مرزهای مصنوعی سیاسی کم‌رنگ می‌شوند.

هویت مشترک مذهبی و فرهنگی برجسته می‌گردد.

پیام مظلومیت و عدالت‌خواهی به زبان‌های مختلف به جهان مخابره می‌شود.
این قدرت نرم، به مراتب تأثیرگذارتر از بسیاری از کمپین‌های رسانه‌ای و دیپلماتیک است.

۳. اربعین و همگرایی ژئوپلیتیک شیعیان

در ژئوپلیتیک، هر عاملی که موجب پیوند جغرافیا با هویت و قدرت شود، یک «متغیر راهبردی» است. اربعین این نقش را برای شیعیان ایفا می‌کند:

همگرایی منطقه‌ای: شیعیان عراق، ایران، لبنان، بحرین، پاکستان، افغانستان و سایر کشورها در یک محور معنوی و سیاسی گردهم می‌آیند.

همبستگی فراملی: حضور میلیون‌ها زائر از بیش از ۸۰ کشور، اربعین را به کانون دیپلماسی مردمی جهان تشیع بدل کرده است.

ایجاد امنیت جمعی: این همبستگی، نوعی بازدارندگی فرهنگی و اجتماعی در برابر تهدیدات مشترک ایجاد می‌کند.

۴. پیام ژئوپلیتیکی اربعین به قدرت‌های جهانی

اربعین، پیامی روشن به جهان مخابره می‌کند:

امت شیعی، نه پراکنده و منفعل، بلکه زنده، سازمان‌یافته و آرمان‌محور است.

مراکز قدرت شیعه، اگرچه در کشورهای مختلف‌اند، اما در یک محور ارزشی مشترک هم‌افزایی می‌کنند.

هرگونه تهدید علیه یک بخش از این امت، به‌سرعت می‌تواند به واکنش جمعی در سطح منطقه بینجامد.

۵. فرصت‌ها و چالش‌ها

فرصت‌ها:

ارتقاء گفت‌وگوی میان‌فرهنگی با سایر مذاهب و ملت‌ها از رهگذر اربعین.

تقویت دیپلماسی مردمی و روایت صحیح از تشیع در سطح جهانی.

چالش‌ها:

تلاش دشمنان برای امنیتی‌سازی اربعین یا ایجاد تفرقه میان شیعیان.

بهره‌برداری رسانه‌ای منفی برای تحریف پیام آن.

۶. جمع‌بندی

اربعین حسینی، صرفاً یک مناسک مذهبی نیست؛ بلکه یک نقشه زنده ژئوپلیتیک است که هر سال در قلب خاورمیانه ترسیم می‌شود. این رویداد، قدرت نرم و انسجام امت شیعی را به نمایش می‌گذارد و ظرفیت آن را دارد که به یکی از مهم‌ترین ابزارهای بازتعریف معادلات منطقه‌ای به سود عدالت‌خواهان بدل شود.

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

۱۷صفر ۱۴۴۷ دانشگاه اهل بیت کربلا